Nga pikëpamja etike, kujdesi për fëmijët në çdo shoqëri është ndër përgjegjësitë themelore të prindërve dhe të vetë shoqërisë. Nga ana tjetër, edhe pikëpamjet pragmatike theksojnë se, kujdesi për fëmijët me aftësi të kufizuara shton mundësitë që ata të jenë më të përgatitur dhe të marrin pjesë në mënyrë aktive në jetën ekonomike të vendit kur të rriten.
Jo vetëm në Shqipëri, por edhe në vende të tjera në zhvillim mungojnë të dhëna të besueshme për prevalencën e aftësisë së kufizuar te fëmijët. Pavarësisht se studimet tregojnë se rreth 85% e fëmijëve me aftësi të kufizuara jetojnë në vendet në zhvillim (OBSH, 2011), vërtetimi i këtyre të dhënave është i vështirë, jo vetëm për shkak të stigmës, por edhe për shkak të diskutimeve që lidhen me vetë përkufizimin e aftësisë së kufizuar, instrumentet e identifikimit të saj apo mënyrën e vlerësimit. Kjo është arsyeja se përse raporti botëror i UNICEF-it (2013) i konsideron këto të dhëna rreth aftësisë së kufizuar në nivel botëror si “të diskutueshme”. Përvoja ndërkombëtare ka treguar se përfshirja e disa pyetjeve për matjen e aftësisë së kufizuar në censuset kombëtare nuk ka qenë kurrë as e mjaftueshme as e besueshme. Edhe studimet e ndërmarra nga personat kyç nga komuniteti për identifikimin e fëmijëve me aftësi të kufizuara kanë treguar se prevalenca është nënvlerësuar, ndaj qasja më e mirë deri më tani konsiderohet ajo e intervistimit të prindërve të fëmijëve derë më derë nga persona të trajnuar.
Aktualisht, në Shqipëri ka të dhëna të papajtueshme për prevalencën e aftësisë së kufizuar te fëmijët dhe të rinjtë. Megjithatë, pavarësisht nevojës së ngutshme, nuk është realizuar asnjë studim i veçantë për të vlerësuar shkallën e prevalencës së aftësisë së kufizuar te fëmijët shqiptarë dhe cili është realiteti i shërbimeve për ta. Për më tepër, të dhënat e mbledhura në të kaluarën janë bazuar në modele që nuk janë në përputhje me kërkesat e Konventës së OKB-së për të Drejtat e Personave me Aftësi të Kufizuara (KDPAK). Megjithatë, të dhënat për prevalencën konsiderohen të domosdoshme edhe për faktin se, falë të dhënave të besueshme, mund të planifikohen dhe realizohen ndërhyrje dhe mbështetje më efektive, si nga pikëpamja e kostos ashtu edhe nga pikëpamja e kohës.
Shteteve si Shqipëria, të cilat e kanë ratifikuar KDPAK, Neni 31 i kësaj Konvente u kërkon të “marrin përsipër të mbledhin informacionin e duhur, duke përfshirë të dhëna statistikore dhe kërkimore, për të bërë të mundur që këto Shtete të hartojnë dhe zbatojnë politika që do i japin efekt kësaj Konvente”. Veç kësaj, në të njëjtin nen të KDPAK-ut deklarohet se shteti duhet “të identifikojë dhe adresojë barrierat me të cilat përballen personat me aftësi të kufizuara gjatë ushtrimit të së drejtave të tyre” (UN, 2006).
Ky studim përfaqëson studimin e parë kombëtar për matjen e prevalencës së aftësisë së kufizuar te fëmijët dhe te të rinjtë në Shqipëri. Studimi shënon një epokë të re në këtë fushë si për nga qasja dhe konceptimi, ashtu edhe për nga metodologjia dhe instrumentet kërkimore të përzgjedhura. Për më tepër, ai është ideuar në përputhje të plotë me kërkesat e KDPAK-ut për mbledhjen e të dhënave statistikore për personat me aftësi të kufizuara.
Në përgjithësi, ky studim, krahas ofrimit të të dhënave të nevojshme sasiore të përftuara përmes perceptimit të prindërve, pasqyron edhe realitetin e shërbimeve që i ofrohen këtij grupi fëmijësh dhe të rinjsh si dhe familjeve të tyre.
Deri më tani, ofrimi i shërbimeve për fëmijët me aftësi të kufizuara dhe atyre me vështirësi në fusha të caktuara është penguar ndjeshëm edhe nga mungesa e këtyre të dhënave. Për këtë arsye, rezultatet e këtij studimi mund të përdoren nga të gjithë aktorët në ndihmë të planifikimit dhe përmirësimit të shërbimeve për fëmijët e predispozuar për aftësi të kufizuara dhe për vetë fëmijët me aftësi të kufizuara, shërbime të cilat, mbi të gjitha, duhet të bazohen në të dhëna dhe statistika të sakta dhe të plota.
