Arnavutluk’ta engellilere ilişkin genel bilgiler

Engellilik ve dezavantajlı olma, dinamik ve karmaşık bir şekilde birbiriyle ilişkili olgulardır. Gelişmiş ülkelerdeki veriye dayalı birçok araştırma engelli kişilerin diğerlerine göre daha düşük eğitimsel kazanım, daha düşük istihdam ve daha yüksek işsizlik oranları, daha kötü yaşam koşulları ve daha yüksek yoksulluk oranlarına sahip olduğunu göstermektedir. Gelişmekte olan ülkelerde ise henüz sınırlı sayıda olan veriye dayalı araştırmalar, engelli bireylerin istihdam ve eğitimsel kazanımlar açısından genellikle daha kötü durumda olduğunu gösterirken, hanehalkı düzeyindeki veriler ise daha karmaşıktır. Gelişmekte olan ülkelerdeki engellilik ve yoksulluk arasındaki ilişkiye dair herhangi bir sonuca varmak, bu çalışmalardaki referans alınan engellilik verileri, ekonomik göstergeler ve çalışmaların yöntemsel özellikleri nedeniyle sağlıklı bir karşılaştırma yapılmasını engellemektedir.
Bu çalışma Arnavutluk’taki engellilerin sosyal ve ekonomik koşullarıyla ilgili veriye dayalı araştırmalara katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Hem tüm ülkeyi kapsayan hem de engelli sayılarına ilişkin verilerin kullanıldığı bu çalışma, Arnavutluk’ta 2011/2012 itibariyle engellilerin ve ailelerinin ekonomik ve yoksulluk durumuna ilişkin bir görüntü sunmaktadır. Çalışmada, her ikisi de engelli sayılarını içeren 2011 Nüfus Sayımı ve 2012 Yaşam Standardı ve Ölçüm Araştırması (LSMS) verileri kullanılmıştır. Her iki veri kaynağının enine-kesitsel olması önemlidir ve bu nedenle bu çalışma engelli kişilerin yalnızca belirli bir zamandaki sosyoekonomik durumlarını göstermektedir. Bu çalışmanın sunduğu betimleyici istatistiklere dayanarak engellilik ve yoksulluk arasında nedensellik içeren bir çıkarım yapılmamalıdır.
Bu araştırma çeşitli nedenlerle önemlidir. Birincisi, Arnavutluk’ta engelli nüfusun sayısını ve özelliklerini belirlemeye yönelik ilk girişimdir. Arnavutluk Yaşam Standardı ve Ölçüm Araştırması’nın (LSMS) önceki versiyonlarında sağlık kısıtlamalarına ilişkin bilgiler toplanmıştır, ancak toplanan veriler eksiktir. İkincisi, 2011/2012’de Arnavutluk’ta engellilerin ve ailelerinin sosyoekonomik durumu hakkında temel veriler sağlayarak, ileri engellilik politikaları hakkında bilgi verebilir.
Raporda altı ana engel grubu tanımlanmaktadır. İlk iki grup tıbbi destek alabilmeleri için ekonomik ve sosyal gücü olmadığı için herhangi bir eğitim alamayan çoklu yetersizliği olan ve ileri düzeyde yetersizliği olan bireylerdir. Sonraki iki engelli grubu, engellilik durumu sınırlı, ancak çalışmak için çok yaşlı olan, bu yüzden emekli olabilmeleri için desteğe ihtiyaç duyan kişilerdir. Son iki engelli grubu ise çalışma çağında olan ve ortaöğretim yoluyla işgücü piyasasına katılabilmek için desteğe ihtiyaç duyan işitme veya görme engelli bireylerdir.